Osmanlıda ilk rakı zavodu və pivəxana Əbdülhəmid dövründə açılmışdır | En ayrıntılı raki markalari ile ilgili tüm bilgiler

Çox təəsüfki Əbdülhəmidi insanlara səhv tanıdıblar. Çox güclü zəkaya və liderlik özəlliklərinə sahib bir şəxsiyyət ola bilər amma bütün faktlar onu göstərir ki, 33 illik hakimiyyəti dövründə çox torpaq itirdi, Qurana zidd çox işlər gördü. Mən onun ulu nəvəsinin ağzından eşitmişdim. Deyirdi ulu babam əbdülhəmid Rum xəstəsi idi. Rumun 70faizi spirtdən ibarətdir.

Çox doğrudur. Bütün tarixi faktlar göz qabağındadır

İslam xəlifəsi olan birinin spirtli içki istehsalına öz imzası ilə icazə verməsi və özünün də içməsi çox səhv hərəkətdir

Əbdülhəmid Osmanlı tarixinin qiymətli padşahlarında biridir. Ancaq onun hakimiyyətdə olduğu illər Osmanlı İmperiyasının maddi və mənəvi cəhətdən çökdüyü bir dövr oldu. Bu çöküşün ən əsas səbəblərindən biri də, Əbdülhəmid dövründə açılan spirtli içki zavodlarıdır. Ruha və fiziki sağlamlığa son dərəcə zərərli olan spirtli içki Osmanlı dövründə geniş şəkildə istehsal və istehlak edilməyə başlandı. Əbdülhəmid isə “Ulduz sarayı”nda sanki mühasirəyə alınmış və özünü əhatəyə alan İngilis dərin dövlətinin oyunlarına məğlub olmuşdu. Bütün dövlət böyükləri kimi ona da hörmət edilməlidir. Ancaq onun hakimiyyəti dövrünü Osmanlı İmperiyasının qüdrətli olduğu günlər olaraq qələmə vermək və özünü də xətasız övliya bir şəxs kimi göstərmək tarixi həqiqətlərə uyğun deyil.

Osmanlı İmperiyasının ən böyük torpaq itkisi, ilk rakı zavodu və pivəxananın açılması, siqaret istehsalının başlanması, fahişəxana və qeyri qanuni həyatın yayılması, Avropaya şərab ixracı, Allahın varlığını inkar edən Darvinizmin (təkamül nəzəriyyəsinin) Osmanlının dörd bir tərəfinə yayılması, İngilis paşalarını və onların tərəfdarlarını dövlət orqanlarına təyin etməklə Osmanlı rəhbərliyinin İngilis Dərin Dövlətinin əlinə keçməsi, Osmanlı donanmasının süqutu, Duyun-ı Umumiyə ilə Osmanlı iqtisadiyyatının tamamilə Qərbdən asılı vəziyyətə düşməsi və islam ümmətinin parçalanması Əbdülhəmid dövründə baş vermişdir. Əbdülhəmid dövründə darvinist, materialist ideologiyalar Osmanlı coğrafiyasına hakim olmuş, spirtli içki və siqaretdən istifadə geniş yayılmış, fahişəlik artmış, Osmanlı və İslam ölkələri maddi və mənəvi cəhətdən çökmüşdür.

Belə ki, Əbdülhəmid dövründə bir çox Osmanlı əyalətində baş verən üsyanların əsas səbəbi xəlifənin İslamdan uzaqlaşması və müsəlman cəmiyyətlərin Xilafət Mərkəzi tərəfindən degenerasiyaya məruz qalmasıdır.

Əbdülhəmidin icazəsi ilə açılan Bomonti pivəxanası

Əbdülhəmid dövründə ilk pivəxana İstanbulda Bomonti Qardaşları tərəfindən quruldu. Selanikdə də Olimpos pivə və şərab zavodu açıldı. Əbdülhəmid bu zavodların icazəsini öz imzası ilə təsdiqlədi. Bomonti pivəxanasında ildə 7 milyon litr pivə istehsal olunurdu. Sonralar istehsal 10 milyon litrə qədər çatdı. Trakya və Mərmərə körfəzi sahillərindən Əskişəhərə qədər uzanan ərazidə insanların pivə içməsinə imkan yaratmaq üçün “Bomonti pivə bağçaları” quruldu. Əbdülhəmid dövründə İstanbul və ətrafında pivə istehlakı o qədər artmışdı ki, hətta Vyanadan belə qatarla təzə pivə gətirilirdi.

Əbdülhəmid dövründə spirtli içki istehsalı dövlətin rəsmi fəaliyyətlərindən biri halına gəldi

Əbdülhəmid spirtli içkinin vergi tənzimləməsini də etdi. O, “Spirtli içkilər əsasnaməsi” yəni “İçki təlimatları” hazırlatdı. 7 aprel 1886-cı il tarixli təlimatla spirtli içkidən toplanacaq vergilər nizama salındı və 14 iyul 1890-cı ildə isə ixrac ediləcək şərabların keyfiyyəti və vergiləri müəyyən edildi. Xəlifə ünvanına sahib olan II Əbdülhəmidin spirtli içki mövzusunda təlimatlar hazırladaraq spirtli içkidən gəlir əldə edilməsi Osmanlının olduğu təhlükəli vəziyyəti və İngilis Dərin Dövlətinin təzyiqini görmək baxımından diqqət çəkicidir. Əbdülhəmid dövrünə aid Ulduz və Dolmabağça Sarayının xərclər dəftəri araşdırıldıqda ruha və fiziki sağlamlığa son dərəcə zərərli olmasına baxmayaraq saraya hansı şərabların, şampan və spirtli içkilərin gətirildiyini asanlıqla görmək mümkündür.

Türkiyədə ilk rakı zavodu Əbdülhəmid dövründə açıldı

Padşahın xüsusi köməkçisi və Maliyyə Naziri Sarızadə Raqib paşanın Çorludakı Umurca kənd evində rakı zavodu tikildi. Bu spirtli içkiyə xalq arasında o qədər tələbat var idi ki, bu içkidən alınan vergi 1878-ci ildə hökumət borclarını ödəmək üçün 6 fərqli verginin birləşdirilməsindən ibarət olan Rüsum-u Sittə (altı vergi) vergisində ən mühümü yeri tuturdu.

Əbdülhəmid dövründə başqa rakı zavodları da açıldı. Məsələn Niğdenin Fertek qəsəbəsində “Fertek rakısı” istehsal edilməyə başlandı. “Boğaziçi”, “Ruh”, “Aləm”, “Dəniz qızı” kimi müxtəlif adlarda rakı markaları arasında güclü rəqabət var idi. Saray məmurlarının belə rakı istehsal etdiyi Əbdülhəmid dövründə, ən çox qəbul edilən spirtli içkilərdən biri də “Üzüm qızı” rakısı idi. İnsan sağlamlığına son dərəcə zərərli olan, ictimai nizamın pozulmasına və əxlaqsızlığın yayılmasına səbəb olan spirtli içkinin bu qədər geniş yayılması Osmanlını sürətlə süquta apardı.

Əbdülhəmid dövründə spirtli içki istehsalı və istehlakını göstərən qrafiklər

Təkcə 1896-cı ildə ümumi şərab istehsalı təxminən 86 milyon kq

Rakı istehsalı 14 milyon kq

Konyak istehsalı 32 milyon kq

Pivə istehsalı 1 milyon kq

Ümumi spirtli içki istehsalı 102 milyon kq-dır

Əbdülhəmid Berqamada Yunan rakısı olan “Uzo” istehsalı üçün də fərman verdi

Avropa bağlarında məhsul qıtlığı başladığı vaxt, Avropa ölkələri, xüsusən də Fransa şərab ehtiyaclarını Osmanlıdan təmin etdilər. Əbdülhəmid dövründə 1904-cü ildə, İmperiyanın şərab ixracı 340 milyon litrə qədər artmışdı. Hətta dövrün Osmanlı qəzetlərində belə şərab reklamları yayımlanırdı.

1889-cu ildə İstanbul Ərənköydə 700 dekarlıq ərazidə üzüm bağları salındı və şərab istehsalına başlandı. Egeydəki Sultaniyə bağları, Əbdülhəmid dövründə şərab üzümü yetişdirilən bağlar idi və buradan Avropaya şərab satılırdı. İstanbulun bir çox yerində müxtəlif markaların konyak reklamları asılırdı. Əbdülhəmid dövründə Erdekli Kotroni Əfəndi tərəfindən distillə edilmiş Osmanlı konyakları Parisdəki yarışda iştirak etmiş və medal qazanmışdı. Əbdülhəmid dövründə spirtli içki istehsalı və istehlakı o qədər geniş yayılmışdı ki, Ayşə Fəxriyə xanımın, ilk nəşri 1883-cü ildə baş tutan və geniş oxuyucu kütləsi olan “Evdar qadın” adlı yemək kitabının 34-cü bölməsində evdə rakı hazırlanmasından bəhs edilirdi.

Hətta jurnalist Əhməd Cəmaləddin Saraçoğluna görə, “Əbdülhəmid dövrü, vətəndaşlar üçün böyük bir meyxanə idi”. Əlbəttə hər insan istədiyi şəkildə yaşamaqda sərbəstdir ancaq İslam Xəlifəsi olan bir şəxsin spirtli içki zavodları açılması üçün öz imzası ilə icazə verməsi və spirtli içkinin yayılmasına dəstək olması qəbul ediləcək bir vəziyyət deyil.

Ey iman gətirənlər! Şübhəsiz ki, sərxoşedici içki də, qumar da, tapınmaq məqsədilə dik qoyulmuş daşlar da, fal oxları da şeytan əməlindən olan murdar şeylərdir. Bunlardan çəkinin ki, bəlkə nicat tapasınız. (Maidə surəsi, 90)